ตำนานบ้านไม้สักทรงแปดเหลี่ยม หนึ่งเดียวในเมืองแพร่

 

บ้านไม้สักทรงแปดเหลี่ยม หนึ่งเดียวในเมืองแพร่นี้  ตั้งอยู่เลขที่ 24 หมู่ 1 บ้านหัวดง ตำบลดอนมูล อำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่ ตัวบ้านอยู่ใกล้ๆกับวัดแก้วมงคล อยู่ในซอยที่เลี้ยวจากถนนยันตรกิจโกศล เข้ามาในซอยราว 50 เมตร

ผู้สร้างบ้านคือ นายเทพ โปร่งใจ บิดาของนางลำดวน ชื่นชม จากคำบอกเล่าของเจ้าของบ้าน ซึ่งในสมัยก่อน บิดามีอาชีพเป็นสล่าหรือช่างไม้ รับเหมาก่อสร้างบ้านในทั่วไป โดยได้เดินทางตระเวณไปทำงานที่จังหวัดอุตรดิตถ์และจังหวัดพิษณุโลก ได้จดจำรูปแบบบ้านจากในที่ต่างๆ แล้วจึงมาปลูกสร้างบ้านของตนเองเป็นทรงเหลี่ยม ซึ่งในยุคแรกจะมีรูปทรงบ้านถึงสิบเหลี่ยมด้วยกัน แต่ต่อมาได้ลดมุมบ้านลง เหลือเพียงแปดเหลี่ยม

การสร้างบ้านได้คัดสรรค์ไม้สักเรือนบ้านเก่ามาดัดแปลงสร้างบ้านหลังนี้ รูปแบบบ้าน จะเป็นบ้านชั้นเดียว เสาพื้นบ้านยกสูง ใต้ถุนบ้านโล่ง มีบันไดขึ้นด้านหลังบ้าน ในบ้านมี 2 ห้องนอน 1 ห้องพระ และ 1 โถง บ้านจะแยกตัวเรือนนอนออกจากเรือนครัวไฟ โดยมีชานบ้านเป็นตัวเชื่อม ช่วงแรกที่สร้างบ้าน จะใช้ไม้มุงหลังคาและใช้ตองตึงมัดเป็นตับๆเรียงกันทำเป็นหลังคาเรือนครัวไฟ ต่อมาเกิดปัญหาเมื่อฝนตกน้ำรั่ว จึงได้เปลี่ยนมามุงกลังคาสังกะสีแทน

ส่วนการเข้าไม้จะใช้สลักไม้และการเข้าลิ่มไม้ในการยึดไม้เข้ากับตัวบ้าน ซึ่งเป็นภูมิปัญญาของงานช่างไม้ในอดีตของเมืองแพร่ ตัวบ้านจึงมีความคงทนแข็งแรง

ลักษณะเด่นของบ้านคือ ผนังแต่ละด้านมีหน้าต่าง ที่สามารถเปิดรับลมได้รอบทิศทาง ดังนั้นทำให้อากาศและอุณหภูมิภายในตัวบ้าน ทำให้รู้สึกโปร่งโล่งและเย็นสบาย มีอากาศถ่ายเทตลอดเวลา

ถือได้ว่าเป็นสถาปัตยกรรมภูมิปัญญาแบบชาวบ้าน ที่มีทั้งความสวยงามและประโยชน์ใช้สอยทีโดดเด่นสะดุดตา ทั้งศาสตร์และศิลป์หนึ่งเดียวในเมืองแพร่ที่หาชมได้ยากยิ่ง

ขนาดสัณฐานของบ้านโดยประมาณ  กว้าง 9.80 เมตร  ยาว 8.80 เมตร  สูง 10.4 เมตร รวมหลังคา  หน้าบันกว้าง 2.51 เมตร

 

ขอบคุณ  :  FB แป้หม่าเก่า Ancient Phrae # อนุรักษ์สืบสานตำนานประวัติศาสตร์ ศิลปะวัฒนธรรม                        วิถีชีวิตเมืองแพร่